تشکیل ابرهای کمیاب در ارتفاعات بلند آسمان مریخ

کاوشگر کنجکاوی به تازگی تصاویری از مجموعه ای از ابر بر فراز سیاره مریخ ارسال گرده است که محققان و اعضای ناسا را به چالش کشیده است.

دیدن ابر بر فراز سیاره سرخ تا چه حد میتواند برای ساکنان کره زمین عادی باشد؟ دو سال پیش کاوشگر کنجکاوی مجموعه ای عجیب از ابر ها را بر فراز سیاره سرخ مشاهده کرد که سوالات زیادی را با خود به همراه داشت. از آن روز به بعد این کاوشگر در صدد است تا به برخی از این سوالات پاسخ داد. تشکیل ابر در آسمان مریخ مسئله غیر ممکنی نیست، اما وجود این سری ابرهای عجیب بر خلاف انتظار بود و با اطلاعاتی که ما از مریخ داشتیم کمی در تضاد بود. علت آن اینکه تشکیل ابر بر روی آسمان مریخ به علت نازک بودن اتمسفر سیاره به ندرت رخ می دهد و خشک بودن اتمسفر مریخ مانع تشکیل رطوبت به شکل قابل مشاهده (ابر) می شود. در موارد کمیابی که این اتفاق می افتد، این ابر ها معمولا در فاصله های بسیار پایینی نسبت به سطح سیاره تشکیل می شوند و معمولا در ارتفاعی کمتر از 60 کیلومتر دیده می شوند.

بر خلاف این موضوع ابر هایی که در تصویر مشاهده می کنید، در فاصله بسیار بالاتری از سطح مریخ قرار دارند و این موضوع برای محققان کمی غیر منتظره است. بعد از این رخداد تیم کاوشگر کنجکاوی این روز را در تقویم ثبت کردند و به امید اینکه بتوانند دوباره این رخداد را مشاهده و بررسی کنند، کاوشگر کنجکاوی را به محل معینی منتقل کردند. این محل که بر روی قله Sharp در دره Gale قرار دارد، با ارتفاع 5 کیلومتری از سطح هموار مریخ، مکان مناسبی برای مشاهده مجدد این رخداد پیش بینی میشد، اما سوال اینجا بود که آیا این ابر ها دوباره تشکیل خواهند شد یا خیر؟

خوشختابه اولین نشانه های تشکیل این ابر ها بار دیگر در اواخر ماه ژانویه سال جاری مشاهده شد و اینبار کاوشگر کنجکاوی با دوربین اصلی و سنسور های خود آماده تصویر برداری مناسب از این ابر ها بود. پس از بررسی های اولیه، نظریه های اولیه در مورد ارتفاع این ابر ها تایید شد و تیم ناسا به این نتیجه رسید که این ابر ها فاصله بسیار زیادی تا سطح مریخ دارند و همچنین احتمال میرود که جنس آن از مونوکسید کربن یخ زده (یخ خشک) باشد. به گفته ناسا، برای تخمین ارتفاع این ابر ها بررسی های بیشتری نیاز است و همچنین تحلیلات متعددی باید صورت بپزیرد تا مشخص شود کدام بخش های این ابر ها، آب ها یخ زده و کدام بخش های آن یخ خشک است.

برای تشخیص  این تفاوت تیم ناسا باید بر روی دوربین اصلی کاوشگر با نام Mastcam  تکیه کند، که قابلیت تصویر برداری رنگی را داراست. البته میتوان از دوربین سیاه و سفید کاوشگر نیز برای تشخیص بهتر بافت های این ابر ها استفاده کرد، اما تصاویر رنگی میتوانند درخشش کریستال های  موجود در این ابر ها را  با توجه به مکان مریخ نسبت به خورشید مشخص کنند و این موضوع به تشخیص جنس ابر در بخش های مختلف کمک به سزایی خواهد کرد. اگر خورشید در مکانی بالای این ابر های قرار داشته باشد، کریستال های یخ خشک درخشش بیشتری دارند، و اگر خورشید در مکان پایین تر از آن قرار بگیرد از این درخشش کمی کاسته می شود.

بررسی وجود گاز و آب بر روی مریخ و نحوه حرکت آن ها  بر روی سطح مریخ ، یکی از عناصر اصلی ماموریت کاوشگر کنجکاوی از سال 2012 بوده است. ابتدا ماموریت این کاوشگر بررسی نشانه های زندگی میکروبی بر روی مریخ بود، اما این ماموریت در دسامبر سال 2012 تا به امروز ادامه دارد و حال تحلیل اتسفر مریخ و بررسی جدول زمانی آن و اینکه چگونه طی میلیارد ها سال گذشته تکامل یافته است، بخشی از مامریت این کاوشگر است.