گذشته پر آب مریخ و اهمیت آن برای وجود حیات بر روی سیاره سرخ

اگر امروز به مریخ سفر کنید، چیزی جز یک سیاره بیابان شکل و بدون آب نخواهید یافت. تقریبا میتوان بطور حتم گفت که هیچ نوع جانداری نیز بر روی آن دیده نمی شود. حداقل جانداری که بتوان با چشم دید. اما مریخ میلیون ها سال قبل بسیار متفاوت بوده است و بر روی سطح آن دریاچه ها و رودخانه های متعددی وجود داشته است. همچنین ممکن است که محل سکونت زندگی میکروبی بوده باشد.

محققانی که در حال مطالعه مریخ هستند، در تلاشند تخمین بزنند که چقدر آب و تا چه زمانی بر روی سیاره وجود داشته است. درک این موضوع برای دانستن امکان وجود حیات بر روی مریخ در گذشته، کلیدی است.

ابتدا باور بر این بود که مریخ حدود 3 میلیارد سال پیش دارای آب بوده، اما به تازگی مدارکی توسط مدارگرد اکتشافی مریخ ناسا (MRO) جمع آوری شده است که این موضوع را به چالش می کشد. به گفته ناسا داده های MRO  نشان می دهد که احتمالا جریان های آب تا حدود 2 میلیارد سال پیش بر روی مریخ روان بوده است.

MRO یک فضاپیمای مدارگرد است که با استفاده از ابزاری مثل دوربین کانتکست و دوربین HiRISE از سطح مریخ تصویر برداری می کند.همچنین داده های طیف سنجی سیاره را با استفاده از ابزار “طیف سنج تصویربرداری و شناسایی فشرده برای مریخ” یا CRISM جمع آوری می کند. از ابزار CRISM برای تشخیص و ترسیم مناطقی در مریخ که در آن ها نمک کلرید وجود دارد استفاده می شود. این نوع نمک اصولا در آب تشکیل می شود و پس از تبخیر منابع آب، فقط نمک آن باقی می ماند.

یکی از محققان این تحقیقات در این باره به ناسا گفت: ما واقعا شگفت زده هستیم که پس از ارائه تصاویر با وضوح بالا، استریو و داده های فروسرخ به مدت یک دهه، MRO منجر به کشفیات جدید درباره طبیعت و زمان این رود ها که به دریاچه  های نمک متصل می شوند، شده است.

اهمیت وجود آب برای زندگی

بر روی کره زمین، تقریبا تمامی جانداران به آب وابسته هستند. پس این تصور که حیات بر روی سیارات دیگر نیز نیاز به آب دارند، آسان است.  البته این تصور یک خیال بدون پشتوانه نیست و به گفته مححقان دانشگاه هاروارد دلایلی علمی دارد. به طور مثال آب میتواند به عنوان یک حلال، بسیار خوب عمل کند. این خاصیت آن را برای حمل مولکول هایی که برای زندگی مفید هستند، مناسب می کند. آب همچنین نقش مهمی در ساختار سلول ها دارد و به صورت شیمیایی با بسیاری از چیزها واکنش پذیر است. در نتیجه برای استخراج مواد مغذی بسیار مناسب است.

البته این امکان وجود دارد که حیات در یک سیاره غریب به شکل کاملا متفاوت از آن چیزی که ما با آن آشنایی داریم وجود داشته باشد. اگر این موضوع حقیقت داشته باشد، در حال حاضر راهی برای تشخیص آن نداریم. پس به دلیل واقعی بینانه اختر شناسانی که به دنبال حیات در  خارج از کره زمین هستند،  عموما وجود آب را به عنوان یک فاکتوری کلیدی در تشخیص محیط مناسب برای حیات در نظر میگیرند.

یافتن اثر وجود آب بر روی مریخ، احتمال وجود زندگی در گذشته این سیاره را افزایش می دهد. به گفته آلبرت فارین، اختر شناس اسپانیایی: “بر روی زمین، آب به معنی حیات است. سطح مریخ بسیار خشک است، اما نشانه های زیادی وجود دارد که ناشن می دهد که سطح این سیاره در گذشته مرطوب تر بوده است. شواهد مربوط به آب  در گذشته مریخ ممکن است سرنخی برای یافتن حیات منقرض شده در این سیاره باشد و اگر بخشی از آن آب هنوز در مریخ وجود داشته باشد، مطمئناً چشم انداز یافتن حیات بر روی این سیاره را افزایش می دهد.”