چگونه قابلیت اورکلاک مادربرد و پردازنده خود را بررسی کنیم؟

اورکلاک کردن (Overclock) کامپیوتر اقدامی بسیار ساده برای افزایش کارایی کامپیوتر بدون تعویض قطعات است. اورکلاک کردن بر روی بسیاری از قطعات مثل کارت گرافیک، پردازنده مرکزی و رم قابل اجراست. البته این اقدام نیازمند این است که سیستم شما قابلیت خنک کنندگی مناسب داشته باشد تا حرارت بیشتر تولید شده از از اورکلاک را کنترل کند. همچنین نیاز به منبع تغذیه مناسب دارد. چرا که اورکلاک مصرف برق قطعات را  افزایش می دهد.

برای اورکلاک کردن کافی است به تنظیمات بایوس یا UEFI سیستم خود بروید و ولتاژ پردازنده خود را پیدا کنید. پس از آن میتوانید بهترین نقطه تعادل بین کارایی سریع و ثبات را برای کامپیوتر خود پیدا کنید.

سخت گیری های اینتل و همراهی های AMD

متاسفانه بسیاری از تولیدکنندگان سخت افزار ها به این موضوع توجه ندارند که اورکلاک می تواند از نظر اقتصادی به کاربر نهایی کمک بسزایی کند. شما می می توانید یک پردازنده ضعیف تر خریداری کنید و با اورکلاک آن را به چیزی قوی تر تبدیل کنید. با اینکه این روزها بزرگترین تولید کنندگان پردازنده مرکزی، یعنی اینتل و AMD به جامعه اورکلاک کنندگان توجه دارند. اما هر کدام مسیر متفاوتی را برای پشتیبانی از این دسته کاربران در پی گرفته اند.

AMD در این زمینه رویکردی باز داشته است و تقریبا تمامی پردازنده های سری Ryzen این شرکت قابل اورکلاک کردن هستند. البته این اقدام مستلزم این است که پردازنده بر روی مادربرد های سری X و B سوار شده باشند. این در حالی است که اینتل به طور رسمی فقط امکان اورکلاک برخی پردازنده ها با استفاده از مادربرد های خاص را می دهد.

مدل پردازنده و مادربرد شما کلید اصلی قابلیت اورکلاک است

اگر میخواهید بدانید که پردازنده اینتل شما قابلیت اورکلاک دارد یا خیر، از لحاظ تکنیکال جواب بله است. البته اگر پردازنده شما از سری K می باشد. همچنین مادربرد شما باید از سری Z باشد. چیپست مادربردهای مصرف کنندگان اینتل در سه مدل عرضه می شوند. مدل پایه سری B، مدل میان رده سری H و مدل قابل اورکلاک و رده بالای سری Z. این کمپانی عموما اجازه اورکلاک را فقط بر روی سری Z مادربرد ها به کاربر میدهد. یک نرم افزار ارزان و ساده برای بررسی مدل پردازنده و مادربرد استفاده از نرم افزار CPU-Z است. 

پس از نصب نرم افزار CPU-Z، آن را باز کنید و به صفحه CPU مراجعه کنید. در فیلد Name نام پردازنده خود را بررسی کنید، اگر مدل پردازنده شما با حرف K یا KF تمام می شود مانند ( Core i5-13600K یا Core i5-13600KF) پردازنده شما قابلیت اورکلاک دارد. سخت افزار بعدی که باید بررسی کنید، مادربرد است. نرم افزار CPU-Z دارای این اطلاعات نیز هست. به صفحه Mainboard رفته و در فیلد Model یا Southbridge مدل مادربرد خود را نیز مشاهده کنید. معمولا نام مدل مادربرد نشان دهنده اطلاعات چیپست نیز می باشد. به طور مثال نام مادربرد ASRock Z790 Taichi به این معنی است که چیپست این مدل از سری Z790 است. اما اگر مطمئن نیستید با بررسی فیلد Southbridge در برنامه CPU-Z مدل چیپست خود را مشاهده خواهید کرد.

مدل های Z و X اینتل استثنا هستند

با اینکه اینتل در قوانین اورکلاک خود برای چیپست های سری Z بسیار سخت گیر عمل کرده است، اما استثناعاتی نیز وجود دارد. اینتل برای مقابله تا محدودیت های پایین AMD در قبال اورکلاک، قابلیت اورکلاک رم کامپیوتر را به چیپست های سری H و B خود اضافه کرده است. البته این پشتیبانی از مادربرد های سری 500 این کمپانی آغاز می شود. اورکلاک حافظه رم، خود اقدام مناسبی است که میتواند در کاربرد و قابلیت های گیمینگ کامپیوتر شما تاثیر بگذارد، اما به هیچ وجه به افزایش قدرتی که با اورکلاک پردازنده بدست آورده اید نخواهد رسید. 

تولید کنندگان مادربرد متوجه شده اند که اورکلاک میتواند برای گیمر ها و طرفداران کامپیوتر های شخصی جذاب باشد به همین دلیل در سال های گذشته این قابلیت را به صورت مخفیانه به مادربرد های سری B اضافه کرده اند. دو تولید کننده قابل توجه در این زمینه ASUS و MSI هستند که قابلیت تنظیم کلاک پایه را در برخی مادربردهای خود اضافه کرده اند.

این اقدام بی نقصی نیست چرا که سرعت پایه کلاک مادربرد کنترل کننده نرخ کلاک بسیاری از سخت افزار های مرکزی کامپیوتر است. مانند سرعت کلاک رم در پردازنده های نسل 12 و 13 شرکت اینتل. بالا بردن بیش از حد سرعت پایه کلاک مادربرد میتواند باعث بی ثباتی کامپیوتر، مانند کرش کردن شود. و در برخی موارد عیب یابی دلیل آن نیز مشکل است.

با این حال به گزارش HWBot لیست صاحبان پردازنده های نسل 12 و 13 اینتل که قوانین این شرکت را برای پردازنده های سری K و چیپست های سری Z نادیده گرفته اند در حال افزایش است.

در نهایت به خاطر داشته باشید که اورکلاک به معنی افزایش حرارت تولید شده در قطعات کامپیوتر است، و حرارت بیشتر به معنی کاهش عمر قطعات است. پس قبل از هر گونه اقدام برای اورکلاک خود را با تمام قواعد آن آشنا کنید.